İlyada’nın Likyalı Prensi: Sarpedon (Σαρπηδών)
Yunan Mitolojisi’nde bazı kahramanlar vardır ki neredeyse adlarını duymayan kalmamıştır.Bunlar haricinde de öyle kahramanlar vardır ki adları hiç duyulmamış olmasına rağmen Mitoloji’ye yön vermişlerdir.Homeros’un İlyada’sında sürekli karşımıza çıkan Sarpedon ( Σαρπηδών) da bu kahramanlardan bir tanesidir.Belki Troya tarafında Akhalara karşı savaşmış olması ,bugün adının az biliniyor olmasına neden olmuş olabilir.Oysa bu kahraman Rodos kralı Tlepolemos’u öldürmüş ve Patroklos tarafından öldürülmüştür.İlyada’yı okurken Sarpedon gibi bir kahramanın Patroklos tarafından öldürülmüş olması bence birçok okuyucunun gücüne gitmiş olabilir.Şahsen kendisine daha iyi bir son düşünüyordum.
Peki kimdir bu Sarpedon?
Sarpedon,Troya Savaşı’nda Troyalılar’a yardıma gelmiş Likyalı bir prenstir.Sarpedon Zeus’un Dünya üzerindeki oğullarından birtanesidir.Sarpedon’un Troya yanlısı olarak savaşa girmesinin sebeplerinden birtanesi bana göre Likya’nın Anadolu’da bir yerleşke olması ve Troya’nın da Anadolu’nun en önemli kapılarından birisi olmasıdır.Nitekim antik çağlarda Troya günümüzde Çanakkale olarak bilinen yer her dönem en kritik savaşların yapıldığı bir bölge olmuştur.Birinci Dünya Savaşı’nda bile düşman kilit nokta olarak burayı görmüştür.Her daim söylediğim gibi Mitoloji masal değil,tarihe yön veren önemli bir kriterdir.Bana kalırsa Çanakkale’nin coğrafi ve siyasi açıdan önemi dillere destan Troya Savaşı sayesinde yayılmış ve milletlerin aklında yer etmiştir.
Konuyu dağıtmadan Sarpedon’a geri dönelim.Likyalı Prensin Troya Savaşı sırasında Hector’a cesaret vermek için söylediği şu sözler kendisinin ne denli büyük bir kahraman olduğunu göstermektedir.
‘ Ben ta uzaktan geldim,Anaforlu Xanthos’tan,uzak Lykia’dan,Karımı Çocuğumu koydum orada,Yoksulların göz dikeceği bir sürü mal mülk koydum.Savaşa sürüyorum Lykialılar’ı yine de,kendim de en öndeyim;işte bak!
Gerçekten de Sarpedon cesareti ve adilliği ile gerek kitapta geçen dönem halkının sevgisini gerekse okuyucuların sevgisini kazanmaktadır.
Sarpedon’un ölümü İlyada’nın sonuna doğru gerçekleşmektedir.Akhaların siper olarak ördüğü duvar üstünde büyük bir delik açan Sarpedon,Achilles yerine savaşa katılan Patroklos tarafından öldürülmüştür.Daha sonra Patroklos Hector tarafından öldürülecek ve Achilles arkadaşının intikamını alacaktır.Oğlunun ölümü üzerine Zeus,cesedin parçalanmaması ve Sarpedon’un onurunun zedelenmemesi için Apollon’u çağırarak O’nu oradan kaçırmasını ister.Ve böylece Sarpedon’un cesedi mistik bir şekilde Likya’ya getirilir.Geleneklere göre baba toprağında gömülen Sarpedon adına ‘Sarpedoneion’ isminde bir tapınak yapılır.
Bundan binlerce yıl evvel ,ama hayal ürünü ama gerçek bilemiyoruz,böyle bir kahramanın var olması belki de kendisinden sonra gelen birçok kişiye ilham vermiştir.Belki birçok kahramanı etkilemiştir Sarpedon,birçoğu onun gibi olmak istemişlerdir belki.
Ama hayal ürünü ama gerçek,bundan binlerce yıl evvel günümüzde bile hala geçerli olan kahramanlık kavramının özünü verebiliyorsa bize Sarpedon, kendisi çoktan ölümsüzlüğe ulaşmıştır bile…
12 Mayıs 2009
Yazan: Dimitri Daravanoğlu
Kaynakça:
1-)Homeros,İlyada,Çev.AzraErhat,Can Yayınları,İstanbul,24.Basım 2008